Proje üzerinde farklı bir çalışma yapan kullanıcı, projenin sahibine yaptığı yenilik ve değişimleri gönderebilir ve proje sahibi tarafından kabul edildiği takdirde projeye katılımcı olabilir.

​

Master: Repository’nin ana branchidir. Yukarıda ifade ettiğimiz ana dal için kullanılırCommit: Proje üzerinde yapılan değişikliği Git deposunun geçmişine kalıcı olarak kaydeder.

​

Fork: Repository’in bir kopyasının alınmasıdır. Aynı depodan iki yada daha fazla sahip olmak, diğerleri üzerinde esnek çalışma imkanı sağlar.

​

Pull Request (PR): Fork edilen proje üzerinde değişiklikler yaptıktan sonra gerçek Repository’e gönderilerek o projenin sahibi olan geliştiricinin değerlendirmesine sunmaktır.

​

Bir projeyi ele alacak olursak profesyonel bir iş üzerinde değişiklik yapmak istendiği vakit onu folk eder, yapılacak işlemlerden sonra projenin asıl sahibine PR gönderir ve kabul ederse projeye katılımcı dahi olunabilir.

​

Mutlaka bilmeniz gereken Git komutları

​

Git config: Kullanıcı adı ve mail bilgilerinizi girmenizi sağlayan komuttur. Her proje için ayrı ayrı girilmez, bir kere sisteme işlemek yeterlidir.

​

Git init: Bulunduğunuz dizinde “.git” uzantılı bir dizin yeni Repo oluşturur. Projeyi Git’e bağlayabilmek için ilk etapta yapılır.

 

Git add: Bu komut ile yapılan değişiklikler Git’e eklenir. Commit ile arasında bir basamak işlem daha bulunur.

 

Git commit: Değişikliklerin “stage” alanından çıkıp Git’e geçişi tanımlanır. Bu kayıt ile yapılan değişiklikler yerel depoya (local repository) kaydedilir.

 

Git status: Git Repository’de durumunu gösterir. Aktif olduğun branch üzerinde yapılan değişiklikleri görme olanağı sağlar.

 

Git branch: Yeni branch oluşturmaya yarar. Projeye yeni bir ‘dal’ uzatma imkanı verir.

 

Git checkout: Dilediğimiz branche gitmemizi sağlar. (Git checkout)+ (boşluk) + (gitmek istediğimiz branch adı) şeklinde yazılır.

 

Git merge: Branchleri masterla, yani çıkardığımız ek proje işlemlerini ana proje taslağıyla birleştirmemizi sağlar. İki branchi birleştirerek tek projeye çevirir.

 

Git remote: Yerel depoyu uzaktaki GitHub Repo’ya bağlamaya yarar.

 

Git clone: Uzak sunucudaki bir projeyi bilgisayara indirmeyi mümkün kılar. Web üzerinden ulaşım sağlanan proje yerel cihaza indirilebilir.

 

Git pull: Uzak sunucudaki değişiklikleri veya herhangi bir projeyi yerel cihaza çekmek için kullanılır, güncel veri alınır. Proje güncellenmiş olur. (Başka bir kullanıcının yaptığı değişikliği güncel veri olarak edinmeyi sağlar)

 

Git push: Yerel cihazda yapılan değişiklikleri uzak sunucuya yani GitHub’a gönderme işlemidir.

 

Git komutları hakkında daha çok bilgi için:

https://gist.github.com/tahaipek/84be6e736f618e6426b7e1f61ee46a6b

​

​

GitHub Nasıl Başladı?

​

Ocak 2023’te 100 milyondan fazla geliştiriciye ve 28 milyonu halka açık olmak üzere 420 milyondan fazla depoya sahip olduğunu açıklayan, Haziran 2023’ten beri ise dünyanın en büyük kaynak kodu sunucusu olan GitHub’ın temel amacı yazılım geliştirmenin sürüm kontrolünü ve sorun izleme yönlerini kullanıcı için daha kolay hale getirmektir.

​

GitHub’ın kurucuları Chris Wanstrath, PJ Hyett, Tom Preston-Werner ve Scott Chacon şirketi 8 Şubat 2008’de hayata geçirdiğinde, bu yolculuğa yöneticisi olmayan, ‘herkesin yönetici’ olduğu bir özyönetim anlayışı ile başladılar. Buna göre çalışanlar kendilerini ilgilendiren projelerde çalışmayı seçiyorlar ve icra başkanı tarafından maaşları belirleniyordu.

​

2010 yılına gelindiğinde ise GitHub 1 milyon depoya ev sahipliği yapıyordu. 2011 yılında bu sayı iki katına ulaştı. 2015 yılında ABD dışındaki ilk ofisini Japonya’da açan şirket Haziran 2018’de ise, kurulumundan on sene sonra, tüm okullara ücretsiz eğitim paketleri sunan GitHub Education’ı geliştirdi.

​

Finansal olarak ise GitHub tüm bu ilerlemesine paralel bir gelişme gösterdi. Başlangıçta üç kurucusu tarafından finanse edilirken kurulumundan dört yıl sonra, 2012 yılında Andreessen Horowitz tarafından 100 milyon dolar yatırım aldı. 2023’te ise GitHub’ın 1 milyar dolar gelir elde ettiği yönünde iddialar bulunmaktadır.

​

​

GitHub Nedir?

​

Kullanıcıya sağladığı olanaklarla güncel en popüler sosyal kodlama ağı olan GitHub; depolama alanında dosyalarını saklama, proje üzerinde iş birliği sağlama, proje üzerindeki değişiklikleri takip etme gibi kullanışlı bir içeriğe sahiptir. Geliştiricinin kodlarını oluşturmasını, yönetmesini, saklamasını ve paylaşmasını sağlar. GitHub üzerinde kayıtlanacak ve güncellenecek kullanıcı verileri sayesinde herhangi bir projenin kaybedilmesi ihtimali de ortadan kalkmış olacaktır. Bir projeye katkı sağlamanın ya da diğer kullanıcıların katkılarından yararlanmanın yanı sıra insanlarla sosyalleşebilir, neler yapıldığını takip edebilir ve program geliştiricilerle bağlantı kurabilirsiniz.

​

GitHub kompleks ve geniş çaplı projelerin değil, bireysel ya da grupla beraber yapılan daha mütevazi çalışmaların yüklendiği yazılımcılar için geliştirilmiş bir sosyal mecradır. Örneğin GitHub’a yüklenmiş projeler büyük çaplı kurulmuş siteler değil, bu siteyi geliştirirken kullanılan bir tuş, bir tasarım ya da sayfa geçişi gibi detaylar üzerine yazılmış ve geliştirilmiş kodlamalar olabilir. Projesini geliştirmek, diğerlerinin faydalanması için paylaşmak gibi nedenlerin yanı sıra kullanıcı GitHub’a yüklediği projeler sayesinde fark edilmeyi de umabilir.

​

​

Adım adım GitHub

​

Bir sosyal bilimci olarak GitHub’dan nasıl faydalanacağım, hiç yazılım bilgim yok diyorsanız bu adımları takip edin.

1. GitHub’a kaydolun. Kendinize ait bir hesap oluşturarak giriş yapın.

2. İlgi alanınıza uygun bir proje seçin. Bunu bulabilmek için arama çubuğuna anahtar kelimeler yazabilirsiniz. Arama sonuçlarında karşınıza çıkacak projeleri inceleyin. Proje hakkındaki tüm bilgileri içeren README dosyasını dikkatlice okuyun.

3. Projenin işinize yarayacağını düşünüyor ve kullanmak istiyorsanız projeyi indirin. Proje ekranında sağ üst köşede yeşil bir buton olarak karşımıza çıkan “Code” tuşuna basın ve “Download ZIP” seçeneğine tıklayarak projeyi bilgisayarınıza indirin. Dosyayı bilgisayarınızda açtığınızda projeyi kullanabilirsiniz.

4. Proje içerisindeki veri ve kaynaklardan, belgeler, araştırma raporları, veri setleri gibi içeriklerden faydalanabilirsiniz.

5. İlginizi çeken projeleri “Star” tuşuna basarak beğenebilir ve “Watch” butonuna basarak takibe alabilirsiniz.

6. Son olarak “Issues” sekmesinden proje sayfasında sorular sorabilir ve geri bildirimde bulunabilirsiniz. Bu projeyi kullanırken en verimli yolu izlemenizi sağlar.

 

GitHub’la çalışmanın birçok yolu vardır. Kullanıcı bunların arasından kendisine en uygun metodu seçer. Tecrübe düzeyi, kişisel tercihleri, beraber çalıştığı yazılımcılar gibi etkenleri göz önünde bulundurduğunda kullanıcı web üzerinden mi çalışmak istediğine yahut masaüstünde mi çalışacağına karar verebilir.

​

Eğer belirli bir proje üzerinde ekip olarak çalışıyorsanız, ekip arkadaşlarınızla en iyi şekilde iletişim kurmanızı ve yaptığınız işlemlerden haberdar olmanızı sağlar. Yazılımcıların yanı sıra projeye katkı yapmak için talepte bulunan herhangi bir kullanıcı da proje için kendi işlemlerini yapabilir ve yaptığı değişimlerle projeyi geliştirebilir. Aynı imkanı başka kullanıcıların projeleri için sizler de yapabilirsiniz.

​

​

Github’tan Bir Örnek: Roma İmparatorluğu Haritası

​

Bahsettiğimiz özelliklerini tanıyabilmek adına GitHub üzerinden paylaşılmış Roman Empire map (100-300 AD) (Erişim linki: https://github.com/von Orso/Roman_Empire_map) projesini ele alalım. İlgi alanınıza hitap eden yahut işinize yarayacağını düşündüğünüz bir proje bulduğunuzda GitHub karşınıza değişmez ana bir ekran çıkaracaktır. Bu ekranda proje hakkında bilgi, veri dosyası, kod gibi detaylı içerikleri bulabilirsiniz. (bkz. Görsel 5)